۱۴۰۰ دی ۱۲, یکشنبه

پادکست: ارائه‌ «چرا شیعه نیستم» در گروه پرتو به‌همراه پرسش‌وپاسخ


ارائه‌ی «چرا شیعه نیستم» در گروه پرتو دانشگاه واترلو، به‌همراه جلسات پرسش‌وپاسخ، روی پادکست «پی آواز حقیقت» منتشر شد.

بیش از دو سال پیش، یعنی بهار ۱۳۹۸، به دعوت گروه فرهنگی دانشجویان ایرانی دانشگاه واترلو (با نام «پرتو»)، مجموعه «چرا شیعه نیستم» را در دو جلسه ارائه کردم. هر دو جلسه با مقدار قابل توجهی بحث و پرسش و پاسخ همراه بود که به‌نظرم گفتگوی مفیدی بود. هرچند کیفیت بخش ارائه‌ی مطالب آن دو جلسه چندان برایم رضایت‌بخش نیست ولی به‌واسطه‌ی بازخوردی که از دوستان به‌شکل حقیقی و مجازی دریافت کرده‌ام، فایل صدای این جلسات را این‌جا منتشر می‌کنم. قسمت پرسش و پاسخ، به‌شکل کامل بعد از هر ارائه آمده، با این استثنا که چند دقیقه از پرسش و پاسخ جلسه‌ی دوم، به‌درخواست خودم ضبط نشده که طبیعتا این‌جا هم نیامده. چند نکته در مورد این ارائه و بحث‌های دوستان:
  • اول: بخش ارائه بیش از حد خلاصه است و بعضی جاها تسلسل مطالب هم از بین رفته. برای درک استدلال لازم است متن اصلی مطالعه شود (این متن اولین بار در یک دوره هشت ماهه و در سه فصل در وب‌وشت «پی آواز حقیقت» منتشر شد و بعدا به‌شکل پادکست هم منتشر شده). مثلا بعضی از سوال‌ها و ابهام‌هایی که در گفتگوها مطرح شده،‌ مشخصا در نوشته‌ی اصلی یا پانوشت‌های آن، روشن شده.
  • دوم: دلیل اصلی تمرکز من روی این بحث‌ها و وقت و انرژی فراوانی که این‌سال‌ها از من گرفته، اهمیت آن در همین ایران معاصر و آینده ماست، وگرنه این‌که اعتقادات شخصی من چیست، چندان اهمیتی ندارد. مشکلاتی مانند اعتقاد به دست بالا داشتن روحانیت شیعه در تنظیم قوانین، که تجلی امروزش «ولایت فقیه» است، از الزامات شیعه دوازده امامی‌ست. متاسفانه در ارائه‌ی این جلسات به‌اندازه‌ی کافی به بحث معاصر تشیع و تاثیر اجتماعی-سیاسی آن پرداخته نشد. فصل سوم نوشته‌ی اصلی، به‌طور کامل به این موضوع می‌پردازد. ساده‌اندیشی است که تصور کنیم، باورهای شیعی دسته بزرگی از ایرانیان، در وضعیت حال و آینده ایران، حتی بعد از عبور از جمهوری اسلامی، بی‌تاثیر است.
  • سوم: همان‌طور که در متن هم تاکید شده، این مجموعه برای کسانی نوشته شده که حاضر به تشکیک و تفکر در همه‌ی باورهای اعتقادی خود اند، بدون هیچ محدودیتی. برعکس، آن دسته که از همان ابتدا، با متن برخوردی محاجه‌گونه و پرخاش‌جویانه دارند، احتمالا منفعتی از متن نبرند. همان گروهی که انگار احساس مسئولیت یا رسالتی می‌کنند که جلوی گمراه شدن ملت با شنیدن این مطالب را بگیرند، یا همان «پاسداران تشیع».
  • چهارم: بنای من در این سال‌ها پرهیز از بحث‌های دوطرفه‌ی طولانی و بی‌حاصل با کسانی بوده که احساس کرده‌ام احتمالا از همان گروه پاسداران تشیع اند. چند نمونه از این بحث‌ها را در مقدمه پادکست اشاره کرده‌ام.
به‌هرحال، در کنار این موارد، خوب است یادی هم بکنم از گفتگوهای فراوان و مفیدی که در این سال‌ها داشته‌ام با دوستانی که حتی اگر انتقادی داشته‌اند، در آن پیش‌فرض حق‌طلبی و باور به امکان تشکیک در همه‌ی اعتقادات، با من همراه بوده‌اند. نقدهای ایشان برایم سازنده و آموزنده بوده و نمونه‌هایی از آن را در همین بحث‌های بعد از هر ارائه، در ادامه می‌توان شنید.

نهایتا اشاره به این سوال مکرر هم شاید مفید باشد که تکلیف من با اسلام و قرائت‌های غیر شیعی از آن چیست؟ منظورم از مسلمانی را در بخش هشتم فصل سوم نوشته‌ام که قرائتی حداقلی‌ست با سه اصل توحید، معاد، و عمل‌صالح. هر نوع قرائت فقاهتی از اسلام که در عرف ۱۴ قرن پیش گیر کرده است، از نظر من مردود است. مضحک است که بعضی از آن پاسداران دو آتشه تشیع، من را وهابی یا سلفی دانسته‌ اند، هرچند عجیب نیست؛ چون پاسدار تشیع رسالتش روشن است.

در ادامه ارائه‌ی ضبط شده هر دو جلسه می‌آید و در بین آن‌ها بخش سوال و جواب هم قرار دارد. مدت ارائه‌ی جلسه اول حدودا یک ساعت و ۲۵ دقیقه است و بحث و گفتگوی بعد از آن یک ساعت و ۴۳ دقیقه است. مدت ارائه‌ی جلسه دوم حدودا یک ساعت و ۴۳ دقیقه و بحث و گفتگوی آن دو ساعت و ۱۴ دقیقه است. پیشاپیش از کیفیت صدا و به‌خصوص صدای سوال کنندگان عذرخواهی می‌کنم.

فایل صدای این مجموعه را می‌توان از این‌جا روی گوگل‌درایو یا این‌جا روی گوگل‌کلاد هم دریافت کرد. همین‌طور از طریق، کانال تلگرام «پی آواز حقیقت» یا سکوهای (پلتفرم) پادکست مختلف:
کانال تلگرام
گوگل پادکستز
اپل پادکستز
اسپاتیفای
کست‌باکس

۱۴۰۰ فروردین ۲۲, یکشنبه

پادکست: «چرا شیعه نیستم» - فصل سوم


نسخه‌ی صوتی فصل سوم مجموعه‌ی «چرا شیعه نیستم»، روی پادکست «پی آواز حقیقت» منتشر شد.

متن این قسمت تقریبا همان است که سه‌سال پیش این‌جا منتشر شد با کمی توضیحات تکمیلی و البته بدون خواندن اغلب پانوشت‌ها. سرفصل مطالب این قسمت چنین است (به‌همراه رشته‌های توییتر که مختصری توضیح بیش‌تر دارند):

تصویری از گورستان خاوران تهران، برگرفته از این مجموعه‌ی بی‌بی‌سی.
«مادری دست در خاک گور بی‌نشان فرزند تازه اعدام شده برده بود و پاسداری در آن کنار، خطاب به‌مادر، فرزند را به ارتداد متهم می‌کرد. جرم اصلی فرزند، چاپ نشریه بود.»
  • مطالب این فصل حول دو موضوع کلی است. اول این‌که قریب به اتفاق نظریه‌های سیاسی تشیع، معتقد به نوعی از «ولایت فقیه» اند، یعنی برخلاف ادعاهایی که این نظریه را امری متاخر می‌دانند. دوم این‌که شریعت و پیروی از آن، نقشی محوری در همه‌ی این نظریه‌ها دارند و در موارد متعدد، قوانین اجتماعی این شریعت با اصول اخلاقی معاصر، ناسازگار اند.
  • در مورد پیش‌زمینه‌ی «ولایت فقیه» و چگونگی قدرت گرفتن فقها در طول پنج قرن گذشته، به‌طور خلاصه بحث شده: رشته توییت
  • به‌طور خاص به دوره‌ی انقلاب مشروطه پرداخته شده و تاثیر دو موضوع فوق در این دوره بررسی شده.
  • نمونه‌هایی از احکام اجتماعی شریعت، ناعادلانه یا حتی غیرمنطقی بودن آن‌ها و سرنوشتشان در ایران معاصر بررسی شده، مانند
  • بحث مختصری شده در مورد نظریه‌های جایگزین اصلاح‌طلبانه‌ی شیعی و توضیح بعضی تناقض‌های آن‌ها.
  • معنی مسلمانی را از دید خودم توضیح داده‌ام و این‌که چرا این نوع از مسلمانی، مشکلات اجتماعی تشیع فقاهتی را ندارد؛ همین‌طور این‌که چنین اعتقادی چه منفعتی دارد.
  • و نهایتا تجربه‌ی شخصی ترک تشیع را بار دیگر به‌طور مختصر، ولی این‌بار «از ابتدا به انتها» شرح داده‌ام، یعنی روایت این داستان به همان ترتیب زمانی که برای خود من اتفاق افتاد.
فایل صدای فصل سوم را می‌توان از این‌جا روی گوگل‌درایو یا این‌جا روی گوگل‌کلاد هم دریافت کرد. همین‌طور از طریق، کانال تلگرام «پی آواز حقیقت» یا سکوهای (پلتفرم) پادکست مختلف:
کانال تلگرام
گوگل پادکستز
اپل پادکستز
اسپاتیفای
کست‌باکس

۱۳۹۹ بهمن ۵, یکشنبه

پادکست: «چرا شیعه نیستم» - فصل دوم


نسخه‌ی صوتی فصل دوم مجموعه‌ی «چرا شیعه نیستم»، روی پادکست «پی آواز حقیقت» منتشر شد.

متن این قسمت تقریبا همان است که سه‌سال پیش این‌جا منتشر شد با کمی توضیحات تکمیلی و البته بدون خواندن اغلب پانوشت‌ها. سرفصل مطالب این قسمت چنین است:
عزاداری برای کشته‌شدن حسین‌بن‌علی و یارانش در سال ۶۱ هجری، مهم‌ترین مناسبت در تقویم شیعی است. عموماً این مراسم، حول گریه کردن، گریاندن، و نمایش رقت‌آور آن‌چه بر حسین و یارانش گذشته، است و در موارد خشن‌تر، شامل آسیب رساندن افراد به خود و کودکانشان، که هر سال تصاویر خجالت‌آور آن در رسانه‌های جهانی منعکس می‌شود. این تصویر، از این گزارش تصویری رویترز گرفته شده.
  • مقدمه‌ای در پاسخ به بعضی از نقدهای مربوط به فصل اول و یادآوری اهمیت فصل بعدی (سوم) این مجموعه در مورد بن‌بست‌های اجتماعی-سیاسی که تشیع فقاهتی در دوران معاصر برای ما ایجاد کرده، به‌خصوص در مورد احکام غیراخلاقی شریعت.
  • بررسی ادعاهای کلامی تشیع از دیدگاه قرآن و این‌که قریب به اتفاق این ادعاها «تفسیر خارج از متن» قرآن است، یعنی یک آیه یا حتی قسمتی از یک آیه از متن خارج می‌شود و بدون هیچ اشاره‌ای به متن دور آن (همان سیاق یا context) معنایی عجیب و بی‌ارتباط به سیاق، به آیه منتسب می‌شود.
  • بررسی جنبش حسین‌بن‌علی به‌عنوان مهم‌ترین واقعه‌ی تقویم شیعی؛ تبیین عقلانیتی که در قسمت‌های مختلف این حرکت موج می‌زند و رد ادعاهای غالب تشیع در مورد «دستور غیبی» و «حرکت به‌قصد کشته‌شدن» حسین.
  • بررسی تاریخی ماجرای جانشینی پیامبر و شواهدی که نشان می‌دهد پیامبر جانشینی برای خود تعیین نکرده بود.
  • بررسی وقایع مربوط به قتل عثمان و جنگ‌های داخلی بعد از آن. توجه به جوی که انقلابیون یا شورش‌گران در مدینه و دیگر سرزمین‌ها ایجاد کردند و ناتوانی علی از برخورد با مسببان قتل عثمان به‌واسطه‌ی این جو، خلاف میل خودش.
  • سخنی با دوستانی که در اغلب موارد با این استدلال‌ها هم‌دل اند ولی کماکان اصرار دارند که «شیعه» اند.
فایل صدای فصل دوم را می‌توان از این‌جا روی گوگل‌درایو یا این‌جا روی گوگل‌کلاد هم دریافت کرد. همین‌طور از طریق، کانال تلگرام «پی آواز حقیقت» یا سکوهای (پلتفرم) پادکست مختلف:
کانال تلگرام
گوگل پادکستز
اپل پادکستز
اسپاتیفای
کست‌باکس

۱۳۹۹ دی ۱۹, جمعه

پادکست: «چرا شیعه نیستم» - فصل اول


نسخه‌ی صوتی فصل اول مجموعه‌ی «چرا شیعه نیستم»، روی پادکست «پی آواز حقیقت» منتشر شد.

متن این قسمت تقریبا همان است که سه‌سال پیش این‌جا منتشر شد با کمی توضیحات تکمیلی و البته بدون خواندن اغلب پانوشت‌ها. سرفصل مطالب این قسمت چنین است:

تصویری از ورودی «سرداب مقدس» که به عقیده برخی از شیعیان از آخرین جاهایی‌ست که امام دوازدهم ایشان در آن دیده شده و گاهی با نام «سرداب غیبت» هم شناخته می‌شود. برگرفته از ویکی‌شیعه
  • تصویر کلی مطالب این مجموعه و بخشی از دلایل من برای مستند کردن مسیر طولانی ترک تشیع. البته مهم‌ترین انگیزه همان‌طور که در مقدمه‌ی پادکست هم ذکر شد، تاثیری‌ست که این بحث‌ها در ایران معاصر داشته و خواهد داشت.
  • توجه به تاریخ دستگاه امامت شیعه بعد از قرن اول، به‌جای گیر کردن در جدل‌های کلامی معمول فرقه‌ای مربوط به قرن اول. به‌طور خاص توضیح کارکرد اقتصادی این دستگاه در قرن سوم.
  • ابداع حکم خمس درآمد کسب (ارباح مکاسب) در قرن دوم و شکل سازمان‌یافته‌ی دستگاه وکالت برای جمع‌آوری این درآمد در قرن سوم.
  • بررسی ادعاهای به‌اصطلاح قرآنی حکم خمس درآمد کسب.
  • بحران‌های جانشینی امامان در تاریخ تشیع، به‌خصوص امامت کودکان ۷-۸ ساله و نقش اطرافیان ایشان.
  • برجسته‌شدن ویژگی‌های فرابشری امامان بعد از این امامان کودک و غالب شدن باورهای غلوآمیز در تشیع.
فایل صدای فصل اول را می‌توان از این‌جا روی گوگل‌درایو یا این‌جا روی گوگل‌کلاد هم دریافت کرد. همین‌طور از طریق، کانال تلگرام «پی آواز حقیقت» یا سکوهای (پلتفرم) پادکست مختلف:
کانال تلگرام
گوگل پادکستز
اپل پادکستز
اسپاتیفای
کست‌باکس

۱۳۹۹ دی ۱۳, شنبه

پادکست: مقدمه‌ی «چرا شیعه نیستم»


مقدمه‌ی صوتی مجموعه‌ی «چرا شیعه نیستم»، روی پادکست «پی آواز حقیقت» منتشر شد.
در این قسمت، توضیحات کلی داده‌ام در مورد این‌که آن مجموعه چرا سه سال پیش نوشته شد و شکل کلی بحث‌ها در سه فصل این مجموعه به چه شکل است. هم‌چنین در مورد ارائه‌ی این مجموعه در گروه فرهنگی پرتو در دانشگاه واترلو توضیح داده‌ام. به‌خصوص بخش سوال و جواب آن دو جلسه که به‌نظرم بسیار مفید بود و در پایان این سری پادکست، فایل صدای آن جلسات را هم منتشر خواهم کرد. ولی از یک سال و نیم پیش که آن ارائه صورت گرفت، با توجه به بازخوردها، به‌این نتیجه رسیدم که انتشار فایل صوتی کل نوشته‌ی «چرا شیعه نیستم» هم می‌تواند مفید باشد و ترجیحم این بود که فایل صدای آن جلسات بعد از ساخت این پادکست عمومی شود.
نشان پادکست «پی آواز حقیقت» با استفاده از ابزار نستعلیق آنلاین ایجاد شده است.


فایل صدای مقدمه را می‌توان از این‌جا روی گوگل‌درایو یا این‌جا روی گوگل‌کلاد هم دریافت کرد. به پیشنهاد بعضی از دوستان، برای اشتراک ساده‌تر، کانال تلگرام «پی آواز حقیقت» هم برای ارسال این فایل‌ها ایجاد شده. این‌جا لینک این کانال و سکوهای (پلتفرم) پادکست مختلف فهرست شده است:
کانال تلگرام
گوگل پادکستز
اپل پادکستز
اسپاتیفای
کست‌باکس